دانشنامه مشاهیر نی‌ریز

شرح احوال و زندگانی حکیم محمد کاظم نیریزی
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » حکیم محمد کاظم نیریزی »
      حکیم محمدکاظم از پزشکان و دانشمندان نیریز در سده سیزدهم هجرى قمرى است.      با توجه به نسبت «شیرازى» که برخى به او داده ‏اند و اطلاعاتى که استاد اقبال آشتیانى درباره او به دست داده  و نیز گفته‏ هاى فرصت‏ الدوله درباره نوه ‏اش محمدعلى ، دانسته مى‏شود که این خاندان در شیراز اقامت داشته ‏اند.      استاد عباس اقبال در معرفى نسخه‏اى خطى از قانون ابن‏ سینا او را «محمدکاظم الحسینى المتطبب الشیرازى» خوانده و اطلاعات مفیدى...

شرح احوال و زندگانی فخرالدین احمد بن سلطان محمد نیریزى
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » فخرالدین احمد بن سلطان محمد نیریزی »
فخرالدین احمد بن سلطان محمد نیریزی، نسخ‌نویسِ گمنامِ نیریز که در سده ۱۱ ه. ق.می‌زیسته است. نزدیک بودن دورانِ زندگی وی با میرزا احمد معروف، سبب شده که برخی آن دو را یکی بدانند؛ درحالی‌که لقب پدرش با لقبِ پدر میرزا احمد متفاوت و خود او نیز ملقب به فخرالدین است. استاد سمسار آن دو را یکی دانسته و در شرح احوال میرزا احمد گفته که او پس از راه یافتن به دربارِ شاه سلطان حسین صفوی (حک ۱۱۰۵ - ۱۱۳۵ ه. ق.)،...

توضیح در مورد خوشنویسان و کاتبان منسوب به نیریز
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » خوشنویسان و کاتبان منسوب به نیریز »
      در فهرست نسخ خطى کتابخانه ملّى، ذیل شرح کتاب المبسوط، تألیفِ شیخ طوسى (متوفى سده پنجم ه . ق.) به شماره 257 / ع، از شخصى با عنوانِ محمد بن محمد شریف نیریزى لنجانى اصفهانى یاد شده که کاتب آن نسخه بوده است . پس از مراجعه به کتابخانه و تهیه عکس از آغاز و انجام رساله مزبور، معلوم شد که فهرست‏ نویس، الریزى را به اشتباه النیریزى خوانده است. از این رو، در اینجا اشاره مى...

کتابت قرآن احمد نی‌ریزی
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » میرزا احمد نیریزی(فرزند شمس الدین محمد) » آثار میرزا احمد نیریزی »
 به نی‌ریزی عظیم‌الشأن کتابت تعداد زیادی مصحف، در حدود پنجاه تا شصت نسخه نسبت می‌دهند که اصل و اساسی ندارد و اصولاً این گونه اغراق در حق خوشنویسان قرآن‌نویس قدیم از ابن بواب تا یاقوت مستعصمی و دیگران هم به طرز افسانه‌واری نقل شده است. خط پژوهان و مصحف پژوهان تعداد مصاحف و خوش نگاشتهٔ استاد میرزا احمد نی‌ریزی را در حدود ۸ تا ۱۰ نسخه می‌دانند که به حمدالله اغلب آن‌ها، آن هم در ایران موجود و محفوظ است....

مرقعات و قطعات(اثر میرزا احمد نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » میرزا احمد نیریزی(فرزند شمس الدین محمد) » آثار میرزا احمد نیریزی »
      در این قسمت به معرفىِ اجمالى مرقعات و قطعاتى که توسط میرزااحمد پدید آمده است مى‏ پردازیم و به جهت اختصار از ذکر جزئیات خوددارى مى‏ کنیم. 1ـ مرقع خط: نیم ورقى (21 × 32 سانتى‏متر)، 24 رقعه، به قلم نسخ کتابت ممتاز، به تاریخ 1115 تا 1134 ه . ق.، شامل قطعات مختلف متصل به هم که به تفاوت بین 5 تا 29 سطر کتابت دارد. این قطعات، شاملِ ادعیه، روایات، چند سطر از آثار اصمعى، دوازده...

مقاله فى حوادث القرانات (اثر ابوالعباس نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » ابوالعباس نیریزی (فضل بن حاتم) » آثار ابوالعباس نیریزی »
نام این اثر در هیچ یک از منابع متقدم و متأخر نیامده، امّا نسخه ‏اى از آن به شماره 15 / 2031 در کتابخانه مرکزى دانشگاه تهران موجود است.      چنانکه ابوالعباس خود در آغاز این کتاب گفته، این اثر را به فرمان المکتفى باللّه خلیفه عباسى نوشته است. این اثر به همان شیوه قدیم به صورت: «من کلام ابى العباس الفضل بن حاتم» و «قال الفضل بن حاتم» نگاشته شده است. این نسخه در 16 ربیع الاوّل سال...

کتاب فى العمل بالاسطرلاب الکروى (اثر ابوالعباس نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » ابوالعباس نیریزی (فضل بن حاتم) » آثار ابوالعباس نیریزی »
 در منابع متقدم از این اثر نامى به میان نیامده است. امّا مستشرقان از جمله سیمون و سارتن به معرفى آن پرداخته‏ اند. به گفته جورج سارتن در کتاب مقدمه بر تاریخ علم، ابوالعباس نیریزى این اثر را استادانه نوشته و بهترین کتابى است که مسلمانان درباره اسطرلاب کروى تألیف کرده‏ اند. این اثر شامل چهار فصل است: الف - مقدّمه تاریخى و انتقادى ؛ ب - شرح و توضیح درباره اسطرلاب کروى و برترى آن بر اسطرلاب...

شرح احوال و زندگینامه مایلی نیریزی
دانشنامه مشاهیر » شاعران و سخنوران نیریز » مایلی نیریزی »
     هفت اقلیم قدیمترین منبعى است که در آن، نام مایلى آمده و از او با عنوان مولانا مایلى یاد شده است .     بعد از آن، تقى‌‌الدین اوحدى بلیانى در تذکره مهم خود، عرفات‌‌العاشقین، به شرح احوال وى پرداخته. و او را«مولانا مایلى ایجى» خوانده است . منابع دیگر عموماً از این دو منبع اخذ کرده‌‌اند.      مایلى در دوره شاه طهماسب صفوى (حک 930 - 984 ه . ق.) در نیریز مى‌‌زیسته است. در آن زمان میرزااحمدکفرانى اصفهانى...

شرح احوال على نقى نیریزى
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » علی نقی نیریزی(فرزند عبدالحسین) »
       علینقى نیریزى، فرزند عبدالحسین نیریزى، از خوشنویسانِ قلم نسخ در سده سیزدهم هجرى قمرى است.      به قلم او سى پاره ‏اى موجود است که آن را در سال 1255 ه . ق. در نیریز کتابت کرده است. این سى‏ پاره، در دو جلد و شامل جزو سیزدهم و نوزدهم قرآن کریم است که سیدابوطالب فرزند حاج‏ آقا سید احمد و آقا محمد جعفر فرزند کربلائى على محمد در سالِ 1255 ه . ق. بر مسجد نیریز وقف...

شرح حال ساکت نیریزی
دانشنامه مشاهیر » شاعران و سخنوران نیریز » ساکت نیریزی »
     نام وى محمدابراهیم، فرزند محمد شریف ،متخلص به ساکت، از دانشمندان، شاعران و خوش‌‌نویسان فارس در سده13-14 ه .ق. بود. او را «میرزا ابراهیم» نیز خوانده‌‌اند . ساکت خود در مقدمه دبستان‌‌الفرصه از خویشتن با عنوان «محمدابراهیم بن محمد الشریف» و نیز در پایان مقدمه ،«حاج میرزاابراهیم » یاد کرده است . همچنان که او خود گفته است، اصلاً شیرازى بود و در نیریز ولادت یافت .     با توجه به گفته مؤلّف تذکره شعاعیه - تألیف در...